Πρινιάς

Όνομα 4 οικισμών. 1. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 610 μ.), στην πρώην επαρχία Μαλεβιζίου, του νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται στο νότιο άκρο της πρώην επαρχίας. Είναι έδρα του ομώνυμου δήμου (13 τ. χλμ.). Ο Π. βρίσκεται, 33 χλμ. ΝΔ του Ηρακλείου, κοντά στον οποίο, πάνω στον λόφο Πατέλλα, υπήρχε μια αρχαία πόλη. Το αρχαίο όνομά της δεν είναι γνωστό και η τοποθεσία ονομάζεται συμβατικά Π. Ο λόφος κατοικήθηκε για πρώτη φορά στους υστερομινωικούς III χρόνους και δεν εγκαταλείφθηκε στην αρχαϊκή περίοδο, όπως συμβαίνει με όλες σχεδόν τις πόλεις που ιδρύθηκαν εκείνη την εποχή από Μινωίτες πρόσφυγες. Στον λόφο Πατέλλα ανασκάφηκαν δύο αρχαϊκοί ναοί του 7ου αι. π.Χ. Ο παλαιότερος, που είναι και ο σημαντικότερος, μπορεί να θεωρηθεί παραλλαγή του ναού εν παραστάσι, αλλά πολλά στοιχεία του θυμίζουν τα μικρά ιερά της υστερομινωικής III περιόδου. Υπήρχε μόνο ένας τετράγωνος πεσσός ανάμεσα στις παραστάδες του προδρόμου και δύο ξύλινοι κίονες στη μέση του σηκού. Την πρόσοψη του ναού κοσμούσε ανάγλυφη ζωφόρος ιππέων, και το υπέρθυρο μία μικρή ζωφόρος ζώων και δύο καθιστά αγάλματα θεοτήτων. Τα γλυπτά αυτά είναι από τα πρώτα δείγματα της λεγόμενης δαιδαλικής πλαστικής. 2. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 560 μ.), στην πρώην επαρχία Μονοφατσίου, του νομού Ηρακλείου. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Πύργου. 3. Πεδινός οικισμός (υψόμ. 90 μ.), στην πρώην επαρχία Αγιάς, του νομού Λαρίσης. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Ανάβρας. 4. Πεδινός οικισμός (υψόμ. 40 μ.), στην πρώην επαρχία Καρυστίας, του νομού Ευβοίας. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Αγίου Λουκά.